İtiraflarım, Tolstoy’un kendi hayat hikayesinin bir bölümünü anlatıyor. Tolstoy, 1880 yılında yazdığı ve yaklaşık 80 sayfalık bu kitabında, gençlik yıllarına kadar geçen zamanından bahsediyor. Aslında Tolstoy’un bu dönemlerinde, tam anlamıyla kendini bulma çabalarına şahit oluyoruz.
Tolstoy’un, kitabın tamamında sorguladığı tek şey “Neden hayattayım, ben neden varım?”. Bunu önce bilimde, sonra felsefe ve mantıkta aramaya başlıyor.
Tolstoy, kendi varlığını fark ettiği andan itibaren, hayatına ve neden dünyada bir yer kapladığına merak salmış. En sonunda da bundan kurtulmanın dört yolunun olduğunu tespit etmiş. Ancak Tolstoy varlığının nedenini bulmak için o kadar çok uğraşmış ki delirme noktasına gelmiş.
Tolstoy’a göre yaşamak ya da var olmak için dört neden
Ona göre birinci yol cehaletti, hiç bilmemek yaşamayı daha kolay bir hale getirebilirdi. İkincisi her şeyden haz almaya bakmaktı. Kısacası hiçbir şeyi kafaya takmadan gününü gün etmek. Üçüncüsü, kendi hayatını yok etmek. Dördüncüsü, hayata devam etmek, hayata devam etmeye çabalamak.
Açıkçası Tolstoy, İtiraflarım’da o kadar açık sözlü ki bu kadar zenginleşip neredeyse aristokrat mertebesine ulaşmasına, geniş bir çevreye, çeşitli imkanlara sahip olmasına rağmen kendini yermeyi başarmış. Doğrusu, bir dünya yazarı için bunu başarmak bir mucize olsa gerek.
Tolstoy, son olarak daha fakir ve eğitimsiz insanlara baktı. Onların yaşamak için iyi bir nedenlerinin olduğunu gördü: İnanç! (Tolstoy aslında “İnanç” kısmında da tam olarak varmak istediği noktaya -en azından gençlik yıllarında- varamıyor. Bunu daha sonraki yıllarda iman ve Hristiyanlık ile ilgili yazdığı kitaplardan anlıyoruz).
Özetlersek, az da olsa ben ne oldumculuk, hafiften bir zengin şımarıklığı, işçi sınıfına tepeden bakış, biraz da kaba tabirle rahat batma Tolstoy için ilk başta söyleyebileceklerim. Diğer taraftan öz eleştirisini yapabilmesi, inanılmaz açık sözlülüğü, gerçekçiliği, işçi sınıfına tepeden bakışını artık kendi çevresindekilere atması gibi durumlardan dolayı da alkışı hak ediyor. Zaten İtiraflarım da bu geçişten bolca bahsediyor. Ancak her şeye rağmen hayatının sonuna kadar kendi varlığını sorgulamaya devam ediyor.
