Kabil, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi José Saramago tarafından yazılmıştır. 2009 yılında yayınlanmış olan bu kitap José Saramago’nun ölmeden önce yazdığı son kitabıdır.
Kabil, son derece tartışmaya açık bir kitaptır. Yazar, dinleri kendi penceresinden eleştiriyor gibi gözükse de İslam dini dışında da herhangi bir dine mensup birini zorlar diye düşünüyorum. Zira Saramago, dinsel ve tanrısal terimleri alaycı bir şekilde ele almıştır. Kendince tanrı ile dalga geçmiş, peygamber sıfatında olan insanları yermiştir, olayları çarpıtmıştır.
Ancak buna rağmen Körlük incelememde de yazdığım gibi bence Saramago, dini bir karakter gibi gözükmese de bir dine bağlıdır.
Kabil’in hatası
Kitap Adem ile Havva’nın iki oğlundan büyük olan Kabil’in (Kitabın orijinalinde Caim olarak geçer), Habil’i katletmesiyle başlar. Bu katlin nedeni kıskançlık ve ona duyduğu büyük nefrettir. Tarihte bu, ilk cinayet olarak yerini almıştır.
Kabil’de olaylar aşırı soyut ve zaman kavramı yoktur. Kabil, Habil’i katlettikten sonra zamansız bir yolculuğa çıkar. İbrahim peygamberin İsmail’i kurban ettiği ana gelir. Kurban edilecek olan İsmail’dir. Ancak Habil onu İshak zanneder.
Yolculukları sırasında Nuh peygamberin dönemine de rastlar. Bundan sonra biraz daha cinselliği ve edepsizliği ön plana çıkartıyor yazar. Nuh peygamberin eşi olan Lilith ile Kabil’in ilişkiye girmesinden bahsediyor. Ayrıca Nuh peygamberin, kızları tarafından uyutularak ve sarhoş edilerek kızlarıyla ilişkiye girdiğini yazıyor. Zamansız yolculuklarında Sodome ve Gomore’dan giriyor, Eyüp peygamberden çıkıyor.
Ölmeden önce Saramago
José Saramago, ölümünü hissetmiş olacak ki kitabı yazdıktan bir yıl sonra dünyaya gözlerini yumdu. Son sözlerini ise Kabil’de söyledi: “Hikaye bitti, anlatacak başka bir şey olmayacak.“
Saramago’nun, kendini önce Kabil’in yerine koyması ve “efendi” diye bahsettiği tanrısıyla baş başa kalması, tanrıyla belki de son bir hesaplaşma peşinde olduğunu gösteriyor.
José Saramago, 86 yaşında bile hala şakacı olmayı başarmış ve hayal gücü Kabil’de tavan yapmıştır. Kendisini ateist olarak lanse etmesi veya işi şakaya vurması bana göre zor çocukluğunu def etmeye çalışma şeklidir.
Sansasyonal ve eleştirel Kabil’in her şeye rağmen okunması gerektiğini düşünüyorum.
